Η Χειροτεχνία

Η λέξη φερβολιτές παραπέμπει στα γαλλικά. Στη Γαλλία παρόμοια δαντέλα ονομάζεται frivolite, που σημαίνει κάτι που σχηματίζεται με κύκλους. Επίσης τη δαντέλα αυτή με λίγο διαφορετική δομή, σχήματα και τρόπο κατασκευής βρίσκουμε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ιταλία, την Ισπανία, την Αγγλία, τη Ρουμανία κ.α.

Για την κατασκευή του χρειάζεται το μακουκούδι, κλωστή κουβαρίστρας, ένα βελόνι και ένα ψαλιδάκι. Το μακουκούδι έχει μέγεθος περίπου 2Χ6 εκατοστά. Οι δυο άκρες του πλησιάζουν πολύ μεταξύ τους ώστε να ελέγχεται καλύτερα η κλωστή από την κεντήτρια.

Η κλωστή, συνήθως μπεζ ή άσπρη, τυλίγεται στο μακουκούδι και η κεντήτρια το κρατεί στο δεξί της χέρι. Τυλίγει την άλλη άκρη της κλωστής γύρω από τα δάκτυλα του αριστερού χεριού και την κρατά με τον αντίχειρα και το δείκτη. Περνά το μακουκούδι με την κλωστή πότε από έξω προς τα μέσα και πότε από μέσα προς τα έξω, και με κατάλληλες κινήσεις δένει την κλωστή σε ένα είδος κόμπου, που κινείται. Στη συνέχεια με επιδέξιες κινήσεις σχηματίζει τα μοτίβα, ανάλογα με το σχέδιο που έχει στο μυαλό της. Για να σχηματιστούν σωστά τα μοτίβα χρειάζεται πολλή εξάσκηση, αλλιώς η κλωστή δένεται κόμπος και το κέντημα αχρηστεύεται. Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι να εξασκείται σταθερή πίεση στο σχηματισμό των μοτίβων, ούτως ώστε να μην είναι πολύ χαλαρό και να μην «στήνει» αλλά ούτε να είναι πολύ σφικτό  για να είναι επίπεδο και να φαίνεται σαν σιδερωμένο. Το κέντημα μιας επιδέξιας γυναίκας πρέπει να στέκει από μόνο του και να φαίνεται σαν να είναι σιδερωμένο. Η ποιότητα της δαντέλας εξαρτάται από το σωστό δέσιμο των κόμπων, που πρέπει να είναι σφικτοί και δεμένοι με τον ίδιο ρυθμικό, επαναλαμβανόμενο τρόπο.

Τα μοτίβα έχουν κεντρικό θέμα το λουλούδι και αποτελούνται από στρογγυλά και καππωτά σχήματα. Συχνά συναντούμε μικρές τυποποιημένες ενότητες, τα φεγγαράκια που ενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν μεγέθη κατάλληλα για πετσετάκια, δισκόρουχα και σιεμέ. Οι πιο υπομονετικές τεχνίτριες κατασκευάζουν μικρά τραπεζομάντηλα και κουρτίνες, είδη που για να ολοκληρωθούν χρειάζονται πολλές ώρες δουλειάς. Άλλοτε πάλι συναντούμε το κεντρικό λουλούδι με τα καππωτά πέταλα που αυξάνεται σε περίμετρο, προσθέτοντας σειρές προς τα έξω, το «φερβολιτέ» βρίσκουμε επίσης σε λωρίδες να διακοσμεί μαξιλαροθήκες και γυναικεία εσώρουχα.

​Ο φερβολιτές εκτός από τη χρήση του σε είδη προίκας αποτελούσε και εμπορικό είδος. Γυναίκες από τον Καραβά μάζευαν από τις συγχωριανές τους τα χειροτεχνήματα και γύριζαν τα χωριά πουλώντας τα. Συνηθισμένη πρακτική στις αρχές του 20ού αι. ήταν οι παραγγελίες από κεντηματεμπόρους, τους κεντητάρηδες, που τα αγόραζαν και τα μεταπουλούσαν.  Οι κεντητάρηδες επισκέπτονταν τις πιο καλές κεντήτριες στο σπίτι τους σε τακτά χρονικά διαστήματα και αγόραζαν σετ από πετσετάκια, συνήθως ένα μεγάλο, έξι μέτρια και έξι μικρά.  Τα μέσα του 20ού αι. τα αγόραζαν ενάμιση λίρα το σετ. Όταν αναπτύχθηκε ο τουρισμός, ο φερβολιτές ήταν περιζήτητος, ιδιαίτερα στην Κερύνεια.

Ο φερβολιτές  μπορεί να γίνεται από τις εξασκημένες κεντήτριες και στο πόδι. Στον Καραβά τις έβλεπες όρθιες να μιλούν με τις γειτόνισσες και να πλέκουν το φερβολιτέ τους.

Στην Κύπρο φερβολιτέ βρίσκουμε σπάνια και σε άλλες κοινότητες, όπως στις Κάτω ενορίες της Λαπήθου που γειτνιάζουν στον Καραβά, και στην Κερύνεια. Επίσης σε μικρή κλίμακα κατασκευάζεται και στο Όμοδος. Όμως, όπως λεγόταν συχνά, «ο Καραβάς ήταν η μάνα του φερβολιτέ».

Στην περιοχή του Καραβά υπήρχε τη μεσαιωνική εποχή αρχοντικό, που σε κάποια περίοδο ανήκε στην οικογένεια του Ματθαίου Παλαιολόγου, που η γυναίκα του καταγόταν από οικογένεια Γάλλων ευγενών. Φαίνεται ότι η χειροτεχνία αυτή μεταδόθηκε στις Κύπριες που έρχονταν σε επαφή μαζί τους.